Quy trình kiểm tra Listeria monocytogenes là một quy trình quan trọng trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng. Dưới đây là các bước cơ bản trong quy trình kiểm tra Listeria monocytogenes theo các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 11290 và các hướng dẫn của FDA, USDA:

1. Chuẩn bị mẫu

• Lấy mẫu: Mẫu được lấy từ thực phẩm, bề mặt tiếp xúc thực phẩm, hoặc môi trường sản xuất.
• Bảo quản mẫu: Mẫu cần được bảo quản ở nhiệt độ thích hợp (thường là 2–8°C) và vận chuyển nhanh chóng đến phòng thí nghiệm.

2. Tăng sinh chọn lọc (Pre-enrichment)

• Mẫu được cho vào môi trường tăng sinh không chọn lọc (ví dụ: Buffered Listeria Enrichment Broth – BLEB) để phục hồi các tế bào Listeria có thể bị tổn thương.
• Ủ ở nhiệt độ 30°C trong 24–48 giờ.

3. Tăng sinh chọn lọc (Selective Enrichment)

• Chuyển một phần mẫu từ bước pre-enrichment sang môi trường tăng sinh chọn lọc (ví dụ: Fraser Broth hoặc UVM Broth) để ức chế vi khuẩn cạnh tranh và kích thích sự phát triển của Listeria.
• Ủ ở nhiệt độ 30–37°C trong 24–48 giờ.

4. Phân lập trên đĩa thạch chọn lọc

• Cấy mẫu từ môi trường tăng sinh chọn lọc lên đĩa thạch chọn lọc (ví dụ: Oxford Agar, PALCAM Agar, hoặc Chromogenic Listeria Agar).
• Ủ đĩa thạch ở 37°C trong 24–48 giờ.
• Listeria monocytogenes thường tạo thành khuẩn lạc có màu đặc trưng (ví dụ: màu xanh lá cây trên Chromogenic agar).

5. Xác định đặc điểm sinh hóa và hình thái

• Kiểm tra hình thái khuẩn lạc (kích thước, màu sắc, hình dạng).
• Thực hiện các phản ứng sinh hóa như:
  • Catalase test: Listeria dương tính.
  • Oxidase test: Listeria âm tính.
  • Phản ứng động học: Listeria có khả năng di động ở 25°C nhưng không di động ở 37°C.

6. Xác nhận bằng phương pháp phân tử hoặc miễn dịch

• PCR (Polymerase Chain Reaction): Phát hiện gen đặc trưng của Listeria monocytogenes (ví dụ: gen hlyA).
• ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay): Sử dụng kháng thể đặc hiệu để phát hiện kháng nguyên của Listeria.
• MALDI-TOF MS: Phân tích protein để xác định loài vi khuẩn.

7. Báo cáo kết quả

• Kết quả được báo cáo dưới dạng định tính (có/không có Listeria monocytogenes) hoặc định lượng (CFU/g hoặc CFU/ml).
• Nếu phát hiện Listeria monocytogenes, cần thực hiện các biện pháp kiểm soát và khắc phục.

8. Kiểm soát chất lượng

• Sử dụng chủng đối chứng dương tính (Listeria monocytogenes ATCC 19115) và âm tính để đảm bảo độ chính xác của quy trình.